Twitter

Sociale media zijn voor veel mensen een bron van informatie, voor sommigen ook een manier om hun ideeën met anderen te delen. Denk bijvoorbeeld aan hoe Donald Trump zich uitte op Twitter, vandaar de vraag: hoe verwijs je naar een Twitterbericht?

Sinds juli 2006 is het mogelijk om te twitteren, waarbij het belangrijkste kenmerk was dat een bericht niet meer dan 140 tekens mag bevatten. De Amerikaanse APA Style experts zijn zelf ook actief op Twitter.
In de officiële Publication manual staan op pagina 348 en 349 voorbeelden van hoe te verwijzen naar een Twitterbericht en -profile. In De APA-richtlijnen uitgelegd staat een voorbeeld van een ‘tweet’ op pagina 75. 

Net als bij een webpagina is de vermelding in een bronnenlijst opgebouwd uit achtereenvolgens de auteur, de datum, titel cursief (= het bericht tot maximaal 20 woorden) [Tweet], Twitter, de raadpleegdatum en de link. In dit voorbeeld is gekozen voor een bericht van minister-president Mark Rutte.

Rutte, M. [@MinPres]. (2017, 8 november). Het thema van de #Benelux Top was #duurzaamheid en #innovatie. We hebben in het @gemeentemuseum gesproken met experts uit wetenschap [Tweet]. Twitter. Geraadpleegd op 20 december 2017, van https://twitter.com/MinPres/status/928343220634963970

Als de persoonsnaam, in dit geval Mark Rutte, bekend is, zet deze dan vooraan gevolgd door de gebruikersnaam tussen vierkante haakjes. Als alleen een gebruikersnaam bekend is, noteer deze dan zonder vierkante haakjes. In de tekst is de verwijzing naar bovenstaand bericht:

(Rutte, 2017)

Wanneer in algemene zin wordt verwezen naar het Twitteraccount van Mark Rutte, noem deze dan alleen in de tekst en niet in de bronnenlijst:

Minister-president Mark Rutte gebruikt Twitter (https://twitter.com/minpres) en …

Sinds 7 november 2017 is het aantal tekens per tweet verdubbeld van 140 naar 280 tekens. Omdat sommige bronvermeldingen dan wel heel lang worden heeft APA de regel om het hele bericht over te nemen iets aangepast: niet meer dan 20 woorden (was eerst 40 woorden). Deze aanpassing werd, heel toepasselijk, via Twitter bekend gemaakt:

APA Style. [@APA_Style] (2017, 7 november). When citing a tweet (even one with #280characters) in #APAStyle, include only the first 40 words http://on.apa.org/cite-a-tweet-in-APA-Style … [Tweet]. Twitter. Geraadpleegd op 20 december 2017, van https://twitter.com/APA_Style/status/928048406597169153

Wanneer een screenshot van het twitterbericht wordt overgenomen gelden dezelfde richtlijnen als bij een afbeelding (figuur) overgenomen van internet. Zet naast een verwijzing in de tekst en een vermelding in de bronnenlijst boven en onder de afbeelding:

Figuur 1

Twitterbericht Mark Rutte

Opmerking. Overgenomen uit “Het them van de #Benelux Top was #duurzaamheid en #innovatie. We hebben in het @gemeentemuseum gesproken met experts uit wetenschap” door M. Rutte, 2017, Twitter (https://twitter.com/MinPres/status/928343220634963970). Copyright 2017, Mark Rutte.

In plaats van 'Twitterbericht Mark Rutte' mag ook een andere titel gegeven worden. Tussen dubbele aanhalingstekens staat de hele tekst van de tweet, tot maximaal 20 woorden. Let op dat het copyright niet automatisch bij degene ligt die het bericht heeft geplaatst, bijvoorbeeld wanneer een tekst of afbeelding wordt geretweet.

Zie ook het vervolgbericht Twitter ⇾ X.

  
Deze pagina is op 21 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

Cartografie

In een eerder blogbericht werd al uitgelegd hoe te verwijzen naar Google Maps en andere routeplanners, in dit blogbericht wordt ingegaan op de vraag: hoe verwijs je naar een plattegrond, wegen- of landkaart?

De verwijzing in de tekst en de vermelding in een bronnenlijst verschilt niet veel van andere materialen. Noem als auteur de naam van de cartograaf en zet deze functie achter de naam tussen haakjes. Wordt de maker van de kaart niet genoemd, noem dan het bedrijf dat de kaart gemaakt heeft, ook met de toevoeging cartograaf tussen haakjes.
Noem het jaartal tussen haakjes, de titel cursief en geef tussen vierkante haakjes een omschrijving van de kaart. Dat laatste is niet verplicht maar maakt de lezer duidelijk dat het om welk materiaal het gaat. Noem bij een papieren kaart plaats en naam van de uitgever, geef bij een online kaart de raadpleegdatum en de link.

Voorbeelden papieren kaarten

Carto Studio (Cartograaf). (2017). Scandinavië: +Aanbevolen toegangsroutes door Duitsland, +fileknelpunten [Wegenkaart]. ANWB.

Gemeente Amsterdam (Cartograaf). (2016). Kleinschalige basiskaart van Amsterdam 1:10.000 [Plattegrond] (11e editie).

Vos, G. A., & Markus, W. C. (Cartografen). (1992). Zandvoort [Landkaart]. Staring Centrum.

Voorbeelden online kaarten

Onderstal, J. (Cartograaf). (2009). Bodemkaart van Nederland 1:50.000: Blad 33West [Landkaart]. Alterra. Geraadpleegd op 13 november 2017, van http://cdm16375.contentdm.oclc.org.contentdm.stcproxy.han.nl/utils/getfile/collection/p15285coll1/id/630/ 

[Nijmegen-Centrum] [Plattegrond]. (z.d.). OpenStreetMap. Geraadpleegd op 13 november 2017, van http://www.openstreetmap.org/relation/1201012#map=16/51.8463/5.8632

Stichting voor Bodemkartering (Cartograaf). (1975). Bodemkaart van Nederland 1:50.000: 40 West Arnhem [Landkaart]. Wageningen University & Research staff. Geraadpleegd op 13 november 2017, van https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/544224

Wordt (een deel van) de kaart opgenomen in de tekst, geef de afbeelding dan een nummer zodat er in de tekst naar verwezen kan worden, zoals hier bij het voorbeeld van de plattegrond van Nijmegen:

Op Figuur 1 is het centrum van Nijmegen te zien.

    
De verwijzing boven en onder de afbeelding:

Figuur 1

Het centrum van Nijmegen


Opmerking. Aangepast overgenomen van “Nijmegen-Centrum”, z.d. (http://www.openstreetmap.org/relation/1201012#map=16/51.8463/5.8632). CC BY-SA.

Omdat het om een deel gaat van de totale afbeelding staat er 'Aangepast overgenomen van' in plaats van 'Overgenomen van'.
Op de website van OpenStreetMap staat "onze kaarttegels en onze documentatie zijn vrijgegeven onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-Gelijk delen 2.0 (CC BY-SA)". Neem de vermelding zoals op de website staat altijd over. Noteer bij het ontbreken van een CC-licentie Copyright jaartal, naam auteursrechthebbende.
  
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

Kunstwerken

In de Publication Manual of the American Psychological Association staan richtlijnen voor kunstwerken in § 10.14 (p. 346). Al eerder werd op het APA Style Blog een uitleg gegeven in There’s an Art to It. Dit blogbericht vormde de basis voor het antwoord op de vraag: hoe verwijs je naar een kunstwerk?

In dit voorbeeld is gekozen voor Un dimanche après-midi à l'Île de la Grande Jatte van de Franse schilder Georges Seurat uit 1886. Het schilderij bevindt zich in The Art Institute of Chicago waar uw APA-Team afgelopen zomer onderstaande foto maakte.

Figuur 1

Un dimanche après-midi à l'Île de la Grande Jatte in The Art Institute of Chicago

Kunstwerk algemeen

Voor wie alleen naar een kunstwerk wil verwijzen zonder een afbeelding in de tekst op te nemen volstaat een beschrijving met de kunstenaar, jaartal, titel + omschrijving en verblijfplaats:

Seurat, G. (1886). Un dimanche après-midi à l'Île de la Grande Jatte [Schilderij]. Art Institute of Chicago, Chicago.

Informatie over bijvoorbeeld materiaal en afmetingen worden niet vermeld, deze kunnen indien relevant in de tekst genoemd worden of eventueel in een voetnoot.
Je kunt je overigens afvragen of het nodig is wanneer je alleen een kunstwerk noemt om een verwijzing op te nemen. Verwijs je in de tekst naar de glimlach van de Mona Lisa dan mag verwacht worden dat de lezer begrijpt wat er bedoeld wordt.

Kunstwerk op website
De meeste musea hebben een uitstekende website waarop de complete collectie terug te vinden is, vaak met afbeeldingen in hoge resolutie. Bij de vermelding van het schilderij van Seurat worden naam en plaats van het museum vervangen door de link en raadpleegdatum:

Seurat, G. (1884-1886). A Sunday on La Grande Jatte [Schilderij]. Art Institute of Chicago, Chicago. Geraadpleegd op 20 oktober 2017, van https://www.artic.edu/artworks/27992/a-sunday-on-la-grande-jatte-1884

Merk op dat het museum als jaartal de periode noemt waarin het schilderij werd gemaakt in plaats van alleen de datum waarop het voltooid werd en dat de titel in het Engels staat. Een APA-basisregel is “cite what you see”, met andere woorden: neem de informatie over zoals in de bron vermeld staat.
Uiteraard kan in de tekst een toelichting worden gegeven op de jaartallen en de originele Franse titel.

Bij een bespreking van het kunstwerk is het logisch om ook een afbeelding op te nemen. Geef de afbeelding een nummer zodat er in de tekst naar verwezen kan worden, bijvoorbeeld:

In 1886 voltooide Seurat het schilderij (zie Figuur 1).

Plaats een verwijzing boven (Figuur + titel) en onder de afbeelding:

Opmerking. Overgenomen van A Sunday on La Grande Jatte van The Art Institute of Chicago, z.d. (https://www.artic.edu/artworks/27992/a-sunday-on-la-grande-jatte-1884). Copyright 2017, The Art Institute of Chicago.

Bij de titel van de afbeelding kan de originele titel en eventueel de kunstenaar en het jaartal genoemd worden. Bedenk hierbij welke informatie voor de lezer relevant is.
Wanneer de afbeelding is bewerkt, bijvoorbeeld de kleuren aangepast of wanneer alleen een detail getoond wordt, noteer dan ‘Aangepast overgenomen’.

Kunstwerk uit boek
Is er geen online afbeelding beschikbaar maar wel een foto in een boek, zet dan onder de afbeelding:

Opmerking. Overgenomen uit A basic history of Western art (p. 515) door H. W. Janson en A. F. Janson, 2006, Pearson Education. Copyright 2006, The Art Institute of Chicago.

De copyright-vermelding is afkomstig uit het boek. In de bronnenlijst komt een vermelding van het boek:

Janson, H. W., & Janson, A. F. (2006). A basic history of Western art (7th edition). Pearson Education.

Eigen foto van kunstwerk
Maar hoe zit met bovenstaande foto, die ik zelf heb gemaakt? Of als ik de maker ben van een kunstwerk? In beide gevallen geldt: het is eigen werk, hier is geen bronvermelding nodig. Er mag altijd in het bijschrift onder de afbeelding vermeld worden dat de auteur van de tekst ook de fotograaf is of de maker van het kunstwerk is.
 
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

Pinterest

Sociale media maken deel uit van het dagelijks leven van veel mensen en kunnen ook een informatiebron zijn. In De APA-richtlijnen uitgelegd staan voorbeelden van verwijzingen naar Facebook, Instagram, Twitter en TikTok (§ 3.9.2), maar hoe verwijs je naar Pinterest?

Pinterest is een digitaal prikbord dat vooral voor afbeeldingen wordt gebruikt. De geplaatste items, 'pins', zijn visuele bladwijzers. De gebruiker plaatst geen oorspronkelijk materiaal maar linkt naar bestaande bestanden die al online staan.

Op de vraag hoe je naar Pinterest volgens APA verwijst gaf één van de Amerikaans APA Style experts dan ook als antwoord dat het beste verwezen kan worden naar de oorspronkelijke website door op de afbeelding te klikken. Het feit dat de informatie via Pinterest is gevonden is irrelevant, net zoals het niet nodig is om te vermelden dat informatie met Google gevonden is.

Tip: is het lastig om de oorspronkelijk link te vinden, sla de afbeelding dan op. Ga vervolgens naar Google en kies de optie Afbeeldingen. Klik op het icoontje van het fototoestel en kies ‘Een afbeelding uploaden’. Google laat vervolgens de website(s) zien waar de afbeelding te vinden. Het is niet noodzakelijk om naar de oudste of originele pagina te verwijzen.
 
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

De APA-richtlijnen uitgelegd: Dé Nederlandse standaard?

Een bezoeker van dit weblog mailde deze vraag: kan De APA-richtlijnen uitgelegd beschouwd worden als dé Nederlandse standaard?
Deze vraag hebben al meer mensen gesteld omdat in onze publicatie in de inleiding op pagina 8 staat “met toestemming van de American Psychological Association” terwijl in het colofon op pagina 74 staat “deze publicatie is ontwikkeld voor gebruik in Nederland en is niet geautoriseerd door The American Psychological Association”.
 
Dit vraagt inderdaad enige toelichting (voor de korte versie, scrol naar de laatste alinea). De American Psychological Association geeft zelf sinds 1952 de Publication manual of the American Psychological Association uit, meest recent is de zesde editie uit 2010. De Amerikaanse handleiding is met name gericht op publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift en alleen hoofdstuk 6 en 7 gaan over bronvermelding. Er bestaat een officiële vertaling in het Spaans, maar geen Nederlandse editie.

Omdat de Publication manual niet op iedere vraag een antwoord heeft en er binnen het (hoger) onderwijs behoefte was aan een Nederlandse uitleg verscheen in 2012 bij Antharis het boek Verwijswijzer: Onderzoeksrapportage en bronvermelding volgens de APA-richtlijnen van Annejet Dijkstra, een jaar later gevolgd door nog een boek, De APA-richtlijnen: Over literatuurverwijzing en onderzoeksrapportage van Petra Poelmans en Olav Severijnen bij uitgever Coutinho. Anja Habraken van de Universiteit Tilburg heeft in 2012 de gratis te downloaden Bronvermelding volgens de richtlijnen van de APA: Handleiding gemaakt, een vernieuwde versie van deze pdf kwam in 2014 online.

Voor zover ik heb kunnen nagaan is voor geen van deze publicaties toestemming gevraagd aan de American Psychological Association. Er is ook geen sprake van een vertaling maar van een eigen interpretatie waarbij de auteurs naar eigen inzicht enkele richtlijnen hebben aangepast.
 
Al in 2010 begonnen wij, informatiespecialisten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, op verzoek van het onderwijs met een uitleg over de APA-richtlijnen op onze website, overigens ook zonder toestemming van de American Psychological Association. Dit begon met een bescheiden pagina maar groeide al snel uit tot een veel bezochte website, met maandelijks tussen de 50.000 en 100.000 bezoekers. In 2016 werden ruim 1200 vragen over APA per e-mail beantwoord, soms na overleg met de APA Style experts in Amerika.

Twee boeken, een pdf, een website… waarschijnlijk zijn er nog meer handleidingen in omloop, maar dat maakt het voor de gebruiker niet makkelijk om de beste te kiezen omdat geen enkele versie officieel is, maar er is wel behoefte aan eenduidigheid.
 
Op initiatief van informatiespecialisten van Hogeschool Windesheim is de Werkgroep APA opgericht, bestaande uit informatiespecialisten van zeven hogescholen nadat in het landelijk overleg NAi hbo een oproep was gedaan wie wilde meedenken over een Nederlandse handleiding.

Hiervoor is toestemming gevraagd de American Psychological Association – dit vond de werkgroep wel zo netjes. APA gaf aan dat iedereen een eigen uitleg mag maken van de richtlijnen zolang het geen directe vertaling is van de Publication manual, met het verzoek aan te geven dat de publicatie niet geautoriseerd is. Alleen een officiële vertaling van de Publication manual zou de status ‘geautoriseerd door de American Psychological Association’ kunnen krijgen, maar daarmee zou de werkgroep haar doel voorbij schieten omdat er juist behoefte was aan een praktische handleiding, met onderwerpen als bijvoorbeeld (Nederlandse) wetgeving en stage die in het Amerikaanse origineel niet aan bod komen.
 
Kan De APA-richtlijnen uitgelegd beschouwd worden als dé Nederlandse standard? Nee, want dat zou alleen gelden voor een officiële vertaling van de Publication manual of the American Psychological Association. Wel wordt deze handleiding breed gedragen (en is gratis te downloaden!) omdat het een samenwerking betreft tussen Nederlandse hogescholen. Wellicht kan de samenwerking voor een tweede editie worden uitgebreid met vertegenwoordigers van de universiteiten.
   
Deze pagina is op 22 november 2021 ligt aangepast; houd er rekening mee dat er inmiddels een 3e herziene editie is van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

Pearson: Nederlandstalige bewerking

Uitgeverij Pearson heeft een groot aantal Nederlandstalige titels in de collectie gebaseerd op Engelstalige publicaties. Deze boeken zijn niet alleen vertaald maar ook bewerkt, vandaar de vraag: hoe wordt verwezen naar boeken die vertaald èn bewerkt zijn?

Omdat zowel de Publication Manual of the American Psychological Association en het APA Style blog hier geen antwoord op geven is de vraag voorgelegd aan de APA Style experts met als voorbeeld het boek Ontwikkelingspsychologie van Robert S. Feldman. De Nederlandstalige versie van de 7e editie is in 2016 verschenen.

De titelpagina vermeldt behalve de auteur ook drie bewerkers en een eindredacteur. Daarnaast worden in het colofon vier vertalers genoemd.
APA Style expert Mark (geen achternaam) gaf aan dat de Nederlandse namen op de titelpagina alleen in de bronvermelding genoemd worden, voor de vertaler(s) en de editie-vermelding:

Feldman, R. S. (2016). Ontwikkelingspsychologie (A. Moons, Eindred.; E. Lahlah, L. Voets, & G. van der Wielen, Nederlandstalige bew.; V. Walsmit, G. Bouman, T. Zuiderbaan, & M. Kerkhof, Vert.; 7e editie). Pearson.

Eventuele nieuwe drukken van de Nederlandstalige versie worden niet genoemd, alleen de editie wordt vermeld.
In de tekst wordt alleen de originele auteur genoemd: (Feldman, 2016).

Enkele andere voorbeelden van recente Pearson publicaties:

Zimbardo, P., Johnson, R., & McCann, V. (2017). Psychologie: Een inleiding (A. Moons, Eindred.; C. Boudestein, E. Caffin, L. Voets, & G. van der Wielen, Nederlandstalige bew.; G. Bouman, Vert.; 8e editie). Pearson. 

Nevid, J. S., Rathus, S. A., & Greene, B. (2017). Psychiatrie: Een inleiding (V. de Roeck, L. Voets, & W. Vos, Nederlandstalige bew.; J. E. Bruijn, S. Birnie, & J. Koning, Vert.; 9e editie). Pearson.

Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

De APA-richtlijnen uitgelegd: Veelgestelde vragen

Op 15 mei is De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs verschenen, samengesteld door de Werkgroep APA, bestaande uit negen informatiespecialisten van zeven hogescholen, in samenwerking met SURF en met toestemming van de American Psychological Association. Dit blogbericht gaat in op enkele veelgestelde vragen.

Zijn er regels of richtlijnen veranderd?
Ja, enkele richtlijnen zijn gewijzigd met als doel de richtlijnen zowel logischer als makkelijker toepasbaar te maken. Deze richtlijnen gelden met ingang van het nieuwe schooljaar 2017-2018.
  
Welke richtlijnen zijn er veranderd?
Kijk voor een overzicht op het vorige blogbericht De APA-richtlijnen uitgelegd: Wijzigingen 2017-2018.

Zullen de webpagina's van de Studiecentra HAN gaan verdwijnen of gewijzigd worden?
Nee, deze blijven voorlopig gehandhaafd. Uiteraard zullen de pagina's in de zomer van 2017 worden bijgewerkt volgens de nieuwste richtlijnen. Ook blijft het mogelijk om vragen over APA te stellen via auteursrecht@han.nl.

Gaat het weblog The APA-Team verdwijnen?
Nee, net als de Amerikaanse tegenhanger blijven we bloggen over alles wat met APA te maken heeft, veelal gebaseerd op vragen van studenten en docenten. Bestaande berichten zullen waar nodig worden aangepast in de zomer van 2017.

Komt er ook een Duitstalige of Engelstalige versie?
Voorlopig niet, maar we zullen zeker met SURF in overleg gaan om te bekijken wat er mogelijk is. De HAN heeft wel een Duitstalige gids Literaturverzeichnis en een Engelstalige website Citing sources. Deze pagina’s blijven uiteraard bestaan en zullen waar nodig ook bijgewerkt worden.

Hoe worden studenten over de nieuwe richtlijnen geïnformeerd?
Uiteraard wordt er in de lessen die de informatiespecialisten over APA geven aandacht aan besteed. We hopen tevens dat De APA-richtlijnen uitgelegd op iedere boekenlijst zal worden gezet, hierbij alvast de juiste vermelding in een bronnenlijst:

Werkgroep APA. (2017). De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs. Utrecht: SURF.

Ook gratis te downloaden via www.auteursrechten.nl!

Waar kan ik de ringband kopen?
Naast de gratis download is er een ringband (handig om tijdens het schrijven van een tekst bij de hand te houden), alleen online te koop voor € 3,95 via Studystore (Nederland) en Studieshop (België) en in de HAN Campuswinkels in Arnhem en Nijmegen.

Ik heb nog een vraag of een opmerking, waar kan ik die stellen?
Heel simpel: stuur een e-mail aan auteursrecht@han.nl. De informatiespecialist van de eigen opleiding of hogeschool benaderen kan uiteraard ook.

Bovenstaande informatie is gedeeltelijk verouderd: op 8 juli 2021 is de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd uitgebracht.
 

De APA-richtlijnen uitgelegd: Wijzigingen 2017-2018

In het blogbericht van 5 april werd de publicatie De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs aangekondigd. Vanaf vandaag is de handleiding verkrijgbaar, zowel digitaal als in een handige ringband.

Dit blogbericht geeft een overzicht van de wijzingen van de APA-richtlijnen met ingang van schooljaar 2017-2018 zoals die nu op de website van de Studiecentra HAN staan uitgelegd. De wijzigingen hebben als doel de APA-richtlijnen zowel logischer als makkelijker toepasbaar te maken.

Achternamen

De Engelse taal kent geen met kleine letters geschreven tussenvoegsels. In het Nederlands komen deze veel voor, denk aan namen als 'Jan de Vries', 'Bea van der Poel', etc.

In het Engels (en ook in het Vlaams) worden deze voorvoegsels met een hoofdletter geschreven zodat er een achternaam ontstaat met meerdere woorden: 'De Vries', 'Van der Poel' en in de bronnenlijst achtereenvolgens gealfabetiseerd bij de D en de V.

De Amerikaanse APA-richtlijn geeft aan dat Nederlandse namen met een tussenvoegsel in de tekst met een kleine letter wordt geschreven:

• … (de Vries, 2017) …
• … (van der Poel, 2016) …

Als de naam in de lopende tekst genoemd wordt zou dat ook moeten:

• Volgens de Vries (2017) …
• Volgens van der Poel (2016) …

Deze richtlijn gaat echter tegen de Nederlandse spellingsregel (zie Onze Taal) in die aangeeft dat het tussenvoegsel met een hoofdletter dient te worden geschreven:

• Volgens De Vries (2017) …
• Volgens Van der Poel (2016) …

Nog onduidelijker wordt het wanneer de zin begint met de naam, dan geeft de Amerikaanse richtlijn aan dat er een hoofdletter gebruikt moet worden:

• De Vries (2017) zegt …
• Van der Poel (2016) zegt …

In de bronnenlijst wordt echter weer een kleine letter gebruikt:

• de Vries, J. (2017) …
• van der Poel, B. (2016) …

De publicaties staan in de bronnenlijst bij de V (van Vries) en P (van Poel).

Bovenstaande vermeldingen komen in het Engels sporadisch voor, in het Nederlands juist vaak en kunnen voor verwarring zorgen. Hoewel dit in het Nederlands niet in alle gevallen voor de hand ligt, is ervoor gekozen om tussenvoegsels met hoofdletters te schrijven en daar in alle gevallen (Nederlands, Engels, Vlaams) ook op te alfabetiseren, in de tekst:

• … (De Vries, 2017) …
• … (Van der Poel, 2016) …

En in de bronnenlijst:

• De Vries, J. (2017) …
• Van der Poel, B. (2016) …

Op deze manier kan er nooit een misverstand zijn bij het terugvinden van de publicatie in de bronnenlijst en wordt de Nederlandse spelling niet genegeerd.

 
Landen en staten

Bij de plaatsnamen van uitgevers hoort volgens de Amerikaanse richtlijnen ook de naam van het land te worden genoemd, bijvoorbeeld 'Amsterdam, Nederland'. In het geval van Amerikaanse namen wordt alleen de afkorting van de naam van de staat vermeld ('New York, NY').

In Nederland is het zo algemeen bekend dat bijvoorbeeld Amsterdam in Nederland ligt en Antwerpen in België dat wordt aanbevolen de landsvermelding weg te laten. De afkortingen van Amerikaanse staten kunnen wel genoemd worden, maar wees wel consequent.

 

Internetbronnen 

Volgens de Amerikaanse richtlijnen moet in een bronnenlijst bij een internetbron alleen de datum van raadplegen genoemd worden als het waarschijnlijk is dat de inhoud van de website gewijzigd zal worden. Het is niet altijd vast te stellen of een website aangepast zal worden. Noem daarom altijd de datum van raadplegen.

Voor de vertaling van 'Retrieved on [datum], from [link website]' is gekozen voor 'Geraadpleegd op [datum], van [link website]'.

De Amerikaanse richtlijnen maken tevens onderscheid tussen formele en informele online bronnen, waarbij de titel in laatstgenoemde categorie niet cursief wordt geschreven. Aanbevolen wordt om de titel altijd cursief te vermelden.

De verwijzing 'Gedownload op…' komt te vervallen (is geen Amerikaanse richtlijn), noteer hier ook 'Geraadpleegd op…'.

 

Persoonlijke mededeling wordt: Persoonlijke communicatie

Een interview, een e-mail (inclusief bijlagen), een gesprek, een chat, een brief maar ook een les, een cursus of vertrouwelijke documentatie zoals bijvoorbeeld een patiëntendossier vallen allemaal onder persoonlijke communicatie. Hier wordt wel naar verwezen in de tekst maar niet in een bronnenlijst omdat de bron voor de lezer niet te achterhalen is. Eerder werd de term ‘persoonlijke mededeling’ gebruikt, ‘persoonlijke communicatie’ is algemener en komt beter overeen met het Amerikaanse ‘personal communication’.

 

Meerdere redacteurs

Bij een geredigeerd boek komt de naam van de redacteur op de plaats van de auteur. Voeg na de naam van de redacteur tussen ronde haken de afkorting Ed. (editor) of Eds. (editors). In Nederlandse teksten werd alleen Red. (redacteur) gebruikt, zet bij meerdere redacteurs (Reds.), bijvoorbeeld:

• Kaptein, A. A., Van der Kallen, W., Smets, E. M. A., & Vingerhoets, A. J. J. M. (Reds.). (2012). Psychologie en geneeskunde: Behavioural medicine (3e geheel herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.

Met deze schrijfwijze wordt duidelijk of een publicatie twee redacteurs of een auteur en een redacteur heeft, bijvoorbeeld:

• Twee redacteurs
  

  Van Ieperen-Schelhaas, K., & Verharen, L. (Reds.). (2011). Contextuele hulpverlening. Bohn Stafleu van Loghum.

• Een auteur en een redacteur
  

  Van Ieperen-Schelhaas, K., & Verharen, L. (Red.). (2011). Contextuele hulpverlening. Bohn Stafleu van Loghum.

De komende maanden zullen de website van de Studiecentra HAN en berichten op dit weblog waar nodig worden aangepast.

   

Bovenstaande informatie is gedeeltelijk verouderd: op 8 juli 2021 is de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd uitgebracht.

De APA-richtlijnen uitgelegd

Op 15 mei verschijnt De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs, samengesteld door de Werkgroep APA, bestaande uit negen informatiespecialisten van zeven hogescholen, in samenwerking met SURF en met toestemming van de American Psychological Association.
Deze handleiding verschijnt als gratis download en in een ringband (handig om tijdens het schrijven van een tekst bij de hand te houden), te koop voor € 3,95 via Studystore (Nederland) en Studieshop (België).

De tekst is gebaseerd op de officiële Publication Manual of the American Psychological Association, de webpagina's van de Studiecentra HAN die door veel onderwijsinstellingen in Nederland en België gebruikt worden en dit weblog.
  
Enkele richtlijnen zullen gewijzigd worden met als doel de richtlijnen zowel logischer als makkelijker toepasbaar te maken. Deze richtlijnen gelden met ingang van het nieuwe schooljaar 2017-2018.
Om geen verwarring te veroorzaken met de huidige richtlijnen die veel studenten nu in hun (afstudeer-)werkstukken toepassen zullen deze op 15 mei bekend gemaakt worden, onder meer via dit weblog.
Zie ook de flyer De APA-richtlijnen uitgelegd.

Gegevens
• Download: gratis, via www.auteursrechten.nl
• Prijs ringband: € 3,95
• ISBN 978-90-72482-18-1 (ringband)
• ISBN 978-90-72482-19-8 (e-boek)
• Omvang: 75 pagina’s
• Releasedatum: 15 mei 2017
    
De Werkgroep APA bestaat uit Arjan Doolaar, voorzitter (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen), Jurgen Mollema, co-voorzitter (Hogeschool Utrecht), Annelies Kuijten (Avans Hogeschool), Elleke Schouwenaar (NHL Hogeschool), Roelie Tijmstra (Hogeschool Utrecht), Marij Tummers (Saxion Hogescholen), Rensje Wicherson (Hogeschool Windesheim), Ans Wijnroks (Zuyd Hogeschool) en Philip Willems (Zuyd Hogeschool).
 

Let op: Bovenstaande informatie is verouderd: op 8 juli 2021 is de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd uitgebracht.

Wijziging DOI-link

In het blogbericht Links: ja of nee? [2] – DOI van 22 oktober 2014 wordt uitleg gegeven over de DOI (Digital Object Identifier), een unieke code die aan online publicaties wordt toegekend waarmee het document altijd kan worden teruggevonden. De DOI vervangt de raadpleegdatum en de weblink. Wie de APA-richtlijnen gebruikt wordt aangeraden de DOI te vermelden.

De DOI kan op twee manieren worden weergegeven: door achter de bron doi (kleine letters) + code te plaatsen of er een weblink te maken door http://dx.doi.org/ voor de code te zetten:

Soenens, B. (2017). Zijn we van nature goed? Recente inzichten in de vroege altruïstische neigingen van baby’s. Kind en Adolescent, 38(1), 66-69. doi:10.1007/s12453-016-0134-3 

Soenens, B. (2017). Zijn we van nature goed? Recente inzichten in de vroege altruïstische neigingen van baby’s. Kind en Adolescent, 38(1), 66-69. http://dx.doi.org/10.1007/s12453-016-0134-3

APA Style Expert Timothy McAdoo meldt in het blogbericht DOI Display Guidelines Update (March 2017) dat met ingang van maart 2017 CrossRef, de organisatie die alle toegekende DOI’s archiveert, de link heeft aangepast. In plaats van http wordt https gebruikt (https verwijst naar een veilige uitwisseling van gegevens) en ‘dx’ komt te vervallen:

Soenens, B. (2017). Zijn we van nature goed? Recente inzichten in de vroege altruïstische neigingen van baby’s. Kind en Adolescent, 38(1), 66-69. https://doi.org/10.1007/s12453-016-0134-3

Deze wijziging wordt door APA overgenomen. In bovengenoemd blogbericht wordt benadrukt dat naar de DOI verwezen mag worden zoals in de drie genoemde voorbeelden. Aanbevolen wordt slechts één van deze drie verwijzingen te gebruiken, dus doi:, http://dx.doi.org/ of https://doi.org/.
   
Update: met ingang van 1 september 2021 mag alleen https://doi.org/ gebruikt worden.

Plaats bronverwijzing in tekst

Een regelmatig terugkerende vraag aan het Auteursrecht Informatiepunt is: waar moet volgens de APA-richtlijnen de bronvermelding in de tekst staan?

  

Hier is niet een eenduidig antwoord op te geven. De bronverwijzing kan zowel aan het begin, in het midden als aan het einde van een regel of alinea staan. De schrijver van de tekst mag zelf bepalen waar de verwijzing komt te staan, als voor de lezer maar duidelijk welke gedeelte van de tekst gebaseerd is op een andere bron.

Omdat een citaat tussen dubbele aanhalingstekens staat kan er voor de lezer geen twijfel bestaan welk gedeelte van de tekst afkomstig is van een andere bron. De verwijzing kan zowel voor als achter het citaat staan.

Onderstaande voorbeelden zijn afkomstig uit het best verkochte boek in Nederland van 2015, Dit Kan Niet Waar Zijn van Joris Luyendijk. Er wordt naar dezelfde zin verwezen, in het eerste voorbeeld staat de bronverwijzing aan het einde, in het tweede voorbeeld aan het begin van de zin:

• “In de financiële sector in Londen werken tussen de 250.000 en 350.000 mensen” (Luyendijk, 2015, p. 18).
   
• Volgens Luyendijk (2015, p. 18) werken in Londen “tussen de 250.000 en 350.000 mensen” in de financiële sector.

Bij een parafrase wordt een externe bron in eigen woorden weergegeven. Net als bij een citaat kan de bronvermelding aan het begin en een het einde staan, als het maar duidelijk is welke gedeelte van de tekst gebaseerd is op een andere bron. Deze voorbeelden zijn parafrasen van bovenstaande citaten:

• Er zijn gemiddeld 300.000 mensen werkzaam in de Britse financiële wereld (Luyendijk, 2015).
   
• Volgens Luyendijk (2015) zijn er gemiddeld 300.000 mensen werkzaam in de Britse financiële wereld.

Merk op dat bij een citaat uit een bron met paginanummers het verplicht is om het paginanummer te vermelden, bij een parafrase mag het ook maar is het niet verplicht.

 

Wanneer een gehele paragraaf, alinea of zelfs hoofdstuk gebaseerd is op dezelfde bron is het niet altijd nodig om dezelfde bron na iedere zijn te herhalen, het kan zelfs storend voor de lezer zijn. Zie ook het blogbericht Herhalen van dezelfde bronverwijzing.
 

Algemeen kan gesteld worden dat een bronverwijzing overal in de tekst mag staan, als het maar voor de lezer duidelijk is welk gedeelte van de tekst gebaseerd is op een andere bron.

Zie ook het vervolgbericht Plaats bronverwijzing in de tekst [2].
   

 
Deze pagina is op 22 september 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

Bijlage

Niet alle verzamelde informatie voor een verslag is geschikt om in de hoofdtekst op te nemen maar kan van toegevoegde waarde zijn in de vorm van een bijlage.

Hoe verwijs je naar informatie opgenomen in een bijlage? In de Publication manual of the American Psychological Association staan in § 2.14 Appendices en § 2.15 Supplemental Materials (pp. 41-43) regels en richtlijnen voor bijlagen.

Er zijn enkele basisregels:

• Iedere bijlage begint met het woord Bijlage (geschreven met een hoofdletter) en heeft een titel.
• Zijn er twee of meer bijlagen, dan worden deze genummerd met hoofdletters: Bijlage A, Bijlage B, etc.
• Iedere bijlage begint op een nieuwe pagina.
• Iedere bijlage wordt in de tekst genoemd, bijvoorbeeld:
  … (zie Bijlage A) …
  of
  … in Bijlage B is te zien dat …
• Bijlagen komen na de hoofdtekst en de bronnenlijst.
• De volgorde van de bijlagen is gelijk aan de volgorde waarin de bijlagen in de tekst genoemd worden.
• Bijlagen krijgen geen aparte paginanummering, nummer door vanaf de hoofdtekst en bronnenlijst
• Nummer bij meer dan 26 bijlagen (als alle letters van het alfabet zijn gebruikt) verder na de Z. Dat mag op twee manieren: AA, BB, CC, etc. of AA, AB, AC etc.

Net als in de hoofdtekst is het mogelijk dat in een bijlage verwijzingen staan naar een andere bron. Deze worden in dezelfde bronnenlijst genoemd als de bronnen waar in de hoofdtekst naar verwezen wordt. Voor een bijlage wordt dus geen aparte bronnenlijst gemaakt, ook al komt de bronnenlijst voor de
bijlage(n) te staan.

In de bijlage komt, net als in de hoofdtekst, een korte verwijzing te staan bestaande uit de auteur (of organisatie) en het jaartal.

Tabellen en figuren

Net als in de hoofdtekst kan een bijlage bestaan uit een tekst, al dan niet met kopjes, en tabellen en/of figuren. Geef de tabel een nummer, in de tekst wordt hier naar verwezen door eerst de letter van de bijlage en daarna het nummer van de tabel te noemen, ‘Tabel A2’ bijvoorbeeld is de tweede tabel in Bijlage A. Gebruik ook de letter A wanneer er maar één bijlage is.

Als de gehele bijlage bestaat uit een tabel of figuur, geef de bijlage dan dezelfde naam als de afbeelding en verwijs in de tekst alleen naar de bijlage. Wanneer Bijlage C alleen een figuur bevat, verwijs dan naar Bijlage C in plaats van Figuur C1.
Begin bij iedere bijlage opnieuw met het nummeren van de tabellen of figuren.

Extra materiaal
Het is ook mogelijk om extra materiaal aan een tekst toe te voegen, bijvoorbeeld een cd-rom, dvd of USB-stick. Hier kan in de tekst naar verwezen worden, bijvoorbeeld (zie USB-stick). Wanneer op de drager van het extra materiaal meerdere bestanden staan of een toelichting nodig is kan deze informatie als bijlage aan het document worden toegevoegd.
 

Tot slot: bedenk vooraf of een bijlage iets toevoegt aan de hoofdtekst. Eigen onderzoeksresultaten zijn uiteraard zeer geschikt, maar bij materiaal dat gratis online staat kan waarschijnlijk beter gekozen worden om er alleen naar te verwijzen in de tekst en de bronnenlijst.

     

Deze pagina is op 28 september 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd en aangevuld op 8 juni 2022.