18 december 2015

Patiëntendossier

Wie onderzoek doet voor een organisatie heeft vaak toegang tot bestanden en documenten die vertrouwelijk zijn, bijvoorbeeld een patiëntendossier. De vraag hoe verwijs je naar een patiëntendossier in een bronnenlijst? wordt dan ook regelmatig gesteld.

Het antwoord is vrij eenvoudig: een patiënten- of cliëntendossier (of een ander vertrouwelijk document) wordt niet in een bronnenlijst opgenomen omdat deze informatie niet toegankelijk is voor buitenstaanders en vaak zelfs binnen de organisatie niet door iedereen geraadpleegd kan worden.


Mag je wel citeren of parafraseren uit een patiëntendossier? Ja, dat mag maar zorg hierbij dat de gegevens van de patiënt niet herkenbaar in de tekst genoemd worden, bijvoorbeeld door initialen te gebruiken of te verwijzen naar ‘Patiënt A’ of ‘Cliënt B’.
De verwijzing in de tekst valt onder ‘persoonlijke communicatie’ (zie voor uitleg ook Stage / Werkplek), bijvoorbeeld:
Uit het dossier van Patiënt A (Radboudziekenhuis, persoonlijke communicatie, 18 december 2015) blijkt dat …
of
De klachten van A. B. worden in het dossier van het Radboudziekenhuis omschreven als “ernstig maar goed te behandelen” (persoonlijke communicatie, 18 december 2015) en …
of
Voor dit verslag heb ik de gegevens van Cliënt C bestudeerd, de citaten in dit hoofdstuk zijn afkomstig van dit dossier (Radboudziekenhuis, persoonlijke communicatie, 18 december 2015).
De datum verwijst naar de dag waarop het dossier is bekeken.
Voor de lezer van de tekst is duidelijk dat de informatie nergens kan worden teruggevonden en ook niet kan worden opgevraagd bij de auteur. Overleg bij twijfel met de organisatie die het dossier beheert of bepaalde informatie mag worden overgenomen.
     
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
  

14 december 2015

Wikipedia

Mag ik volgens de APA richtlijnen naar Wikipedia verwijzen? Deze vraag wordt af en toe gesteld aan ons Auteursrecht Informatiepunt. De APA richtlijnen gaan over de stijl van een tekst en niet over de inhoud. Het is mogelijk om naar Wikipedia te verwijzen, de vraag is of het raadzaam is om naar deze online encyclopedie te verwijzen.

Neem bijvoorbeeld de Nederlandse pagina over ADHD (houd er rekening mee dat voor dit blogbericht de pagina is bekeken op 14 december 2015). Op het eerste gezicht lijkt dit een informatieve en ook betrouwbare pagina: de tekst is uitgebreid en er staan overal bronvermeldingen. Onderaan de pagina staat dat deze voor het laatst is bijgewerkt op 14 november 2015, dus nog zeer recent.

ADHD op de Nederlandse Wikipedia, 14 december 2015

Toch is de tekst niet actueel: er wordt een paar keer verwezen naar DSM, het classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen. Iedere verwijzing is echter naar DSM-IV terwijl DSM-5 al in mei 2013 is uitgekomen. Het jaartal 2013 wordt wel een keer genoemd maar hier ontbreekt weer een bronvermelding. Wie deze pagina toch als informatiebron zou willen gebruiken kan dus beter kijken naar de gebruikte bronnen die in de literatuurlijst staan onderaan de pagina.

Er kan uiteraard altijd een reden zijn om toch naar Wikipedia te verwijzen, bijvoorbeeld voor wie onderzoek doet naar het gebruik van Wikipedia.

Hoe verwijs je volgens de APA richtlijnen naar Wikipedia? Net als bijvoorbeeld online woordenboeken is Wikipedia een online naslagwerk en daar geeft het Publication Manual of the American Psychological Association op pagina 329 een voorbeeld van bij nr. 30, ‘Wikipedia entry’. Bovenstaand voorbeeld over ADHD wordt dan als volgt:
Tekst

(“ADHD”, 2015) 

Bronnenlijst

ADHD. (2015, 14 november). In Wikipedia. Geraadpleegd op 14 december 2015, van https://nl.wikipedia.org/wiki/ADHD

Let op dat alleen de naam van het naslagwerk, in dit geval Wikipedia, cursief staat. Bij de datum wordt  de datum die onderaan de pagina staat genoteerd, de dag waarop de pagina het laatst gewijzigd is. 
 
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

27 november 2015

Nieuw: Kennisclip APA richtlijnen

Op verzoek van de opleiding Deeltijd Sociale Studies hebben informatiespecialisten van het domein Sociaal een animatiefilmpje van bijna 7 minuten gemaakt waarin antwoord wordt gegeven op de vraag hoe verwijs ik in een tekst en in een bronnenlijst volgens de APA-richtlijnen?
Aan bod komen de belangrijkste richtlijnen:
  • In de tekst: Hoe je moet citeren?
  • In de tekst: Hoe moet je parafraseren?
  • In de bronnenlijst: Hoe je verwijs je naar een boek?
  • In de bronnenlijst: Hoe verwijs je naar een tijdschriftartikel?
  • In de bronnenlijst: Hoe verwijs je naar een website?
De animatie is verzorgd door B302, een creatieve groep student professionals van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het filmpje is voor iedereen te bekijken door op onderstaand filmpje te klikken of op YouTube.



Bovenstaande informatie is verouderd: op 21 september 2021 zijn zeven nieuwe kennisclips online gezet, zie Kennisclips en libguide APA7.
 

10 november 2015

Nieuw: Checklist APA richtlijnen

Hoe weet je of je de APA richtlijnen juist heb toegepast zodat de beoordelaar jouw tekst niet zal afkeuren op het juist vermelden van de geraadpleegde bronnen?

Er bestaat geen officiële controlelijst, zo liet een expert van het APA Style Blog weten. Er werd wel gewezen op een checklist speciaal voor tabellen die in Publication Manual of the American Psychological Association (p. 206) staat. Deze controlelijst vormde het uitgangspunt voor een algemene checklist die in samenspraak met enkele docenten is opgesteld. Iedereen kan deze lijst hanteren bij het controleren op het juist toepassen van de APA richtlijnen.

Checklist APA richtlijnen

De Checklist APA richtlijnen is een pdf-bestand van twee pagina’s en bestaat uit 30 punten, verdeeld in vier onderdelen:
  • Algemeen
  • Bronvermelding in de tekst
  • Bronvermelding in de bronnenlijst
  • Juiste vermelding
Behalve op de website van de Studiecentra HAN staat de checklist als Bijlage B in De APA-richtlijnen uitgelegd.
  
Deze pagina is op 22 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

30 oktober 2015

Afbeelding van internet

Na de blogberichten Afbeelding op omslag (over het verwijzen naar een afbeelding die alleen ter illustratie is opgenomen) en Tabellen en figuren (over het verwijzen naar een zelfgemaakte afbeelding of een afbeelding overgenomen uit een boek) zal in dit bericht worden ingegaan op de vraag: hoe wordt verwezen in de tekst en in een bronnenlijst naar een afbeelding overgenomen van internet?

Er is een belangrijk verschil tussen een afbeelding (een foto, een tabel, een tekening, etc.) die wordt genoemd in de tekst of een afbeelding die geheel wordt overgenomen.

Voorbeeld 1: Afbeelding noemen in tekst
Wanneer naar een afbeelding uit een internetbron wordt verwezen, worden net als bij een tekst auteur(s) en jaartal genoemd. De originele bron wordt in de bronnenlijst genoemd. 
Tekst

Het 7S-model geeft elementen van een organisatie weer (Schop, z.d.). 

Bronnenlijst

Schop, G. J. (z.d.). 7S-model. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 7 november 2021, van https://managementmodellensite.nl/7s-model-2/

N.B. Merk op dat in de tekst en in de bronnenlijst de naam van de maker van de webpagina staat en niet de de namen van de makers van het model, Robert H. Waterman en Tom Peters. Uiteraard kunnen deze namen wel in de tekst genoemd worden.

Voorbeeld 2: Afbeelding overnemen in de tekst
Wanneer de afbeelding wordt opgenomen in de tekst gelden andere regels dan bij een citaat uit een tekst omdat, in tegenstelling tot een stukje tekst, de afbeelding een ‘compleet’ werk is. In sommige gevallen is de afbeelding niet origineel maar van een andere bron afkomstig. Volgens de APA richtlijnen moet de eigenaar van de afbeelding, of beter gezegd: de eigenaar van het auteursrecht, onder de afbeelding vermeld worden.
De verwijzing bestaat uit drie onderdelen:
  1. De afbeelding krijgt een naam en nummer waar in de tekst naar verwezen wordt, bijvoorbeeld Tabel 1, Figuur 2, etc.
    De APA-richtlijnen maken onderscheid in tabellen (informatie die horizontaal en verticaal gelezen kan worden) en figuren (alle overige afbeeldingen).
     
  2. Boven de afbeelding staat Tabel of Figuur, vetgedrukt + nummer, daaronder een witregel en daaronder de titel van de afbeelding, schuingedrukt. Dit kan de titel zijn zoals op de webpagina vermeld, het mag ook een vertaling of een andere titel zijn.
     
  3. Onder de afbeelding staat, schuingedrukt, Opmerking. Daarachter staat: Overgenomen (of: Aangepast overgenomen, als de afbeelding bewerkt is) uit Naam webpagina van A. Auteur, jaartal (https://xxxx). Copyright jaartal, naam eigenaar auteursrecht.
    De naam van de auteursrechthebbende wordt in de publicatie meestal vermeld in combinatie met het copyrightteken: ©. Als dit geheel ontbreekt is in de meeste gevallen de auteur van de bron dezelfde als de eigenaar van het auteursrecht.
    Noteer wanneer gegevens over het auteursrecht ontbreken: Copyright z.d., onbekend.

  4. In de bronnenlijst staat de verwijzing naar de geraadpleegde bron.
In de tekst 
Het 7S-model geeft elementen van een organisatie weer (Figuur 1).

Boven de afbeelding
Figuur 1

Het 7S-model

Onder de afbeelding
Opmerking. Overgenomen uit 7S-model door G. J. Schop, z.d. (https://managementmodellensite.nl/7s-model-2/). Copyright z.d., McKinsey.
N.B. In dit voorbeeld is de auteur van de webpagina niet de eigenaar van de afbeelding. Het model is volgens de webpagina ontworpen door Robert H. Waterman en Tom Peters die destijds werkzaam waren waren voor consultancybedrijf McKinsey. Een jaartal wordt niet genoemd, daarom: Copyright z.d., McKinsey.
Onderaan de webpagina staat "© 2011 - 2021 | managementmodellensite.nl", maar dit heeft betrekking op de gehele website.
Bronnenlijst

Schop, G. J. (z.d.). 7S-model. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 7 november 2021, van https://managementmodellensite.nl/7s-model-2/


Steeds vaker wordt op websites aangegeven dat afbeeldingen mogen worden hergebruikt onder bepaalde voorwaarden (een Creative Commons licentie), bijvoorbeeld niet voor commercieel gebruik. In dat geval is toestemming vragen niet nodig maar blijft bronvermelding verplicht. Ook zijn er afbeeldingen zonder auteursrecht, bijvoorbeeld als de maker 70 jaar of langer dood is. Zie voor meer informatie Afbeeldingen: Copyright, Creative Commons of in het publieke domein?

Meer weten over het gebruik van afbeeldingen? Lees de zeer duidelijke uitleg van Arnoud Engelfriet op Beeldcitaatrecht.

Voor meer voorbeelden, zie Managementmodellensite.nlHet grote figuren blogbericht en Het grote tabellen blogbericht, optie 3 Tabel/Figuur overgenomen uit webpagina en optie 4 Tabel/Figuur overgenomen uit online bestand (pdf, Word, Excel, etc.).

Zie voor afbeeldingen ter illustratie Afbeelding op omslag en Afbeelding als illustratie.
 
Deze pagina is op 7 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

09 oktober 2015

NU.nl

Volgens Sanoma, eigenaar van NU.nl, is deze nieuwswebsite “het grootste online nieuwsmerk van Nederland met dagelijks 2,5 miljoen unieke bezoekers”. De redactie plaatst eigen artikelen en neemt ook persberichten van het ANP over. Het is dus niet verwonderlijk dat NU.nl regelmatig als bron genoemd wordt, maar: hoe verwijs je naar een bericht op NU.nl?

In een bronnenlijst worden bij webpagina’s de naam van de auteur, de complete datum, de titel, de naam van de website (NU.nl), de datum van raadplegen en de link genoemd. In de tekst staan alleen de achternaam van de auteur en het jaartal.

Onder de nieuwsberichten op NU.nl staat “Door” gevolgd door NU.nl (een eigen bijdrage), NU.nl/naam auteur (een eigen bijdrage met de naam van de redacteur), ANP (een persbericht) of NU.nl/ANP (een door NU.nl bewerkt persbericht van het ANP). Dit zijn de meest voorkomende bronvermeldingen onder een bericht.
De APA richtlijnen geven aan dat de naam van de auteur genoemd wordt in de tekst en aan het begin van de bronnenlijst.

Wanneer er geen auteur vermeld wordt, noem dan de organisatie. Het ANP, het Algemeen Nederlands Persbureau, is een organisatie en kan dus genoemd worden als de auteursnaam ontbreekt. NU.nl is echter geen organisatie*, de richtlijnen schrijven dan voor dat de titel van het artikel in de tekst en aan het begin van de bronnenlijst genoemd worden.
Deze nieuwsberichten zijn allemaal begin oktober 2015 geplaatst maar hebben telkens een andere auteur:
  1. Waarom het voor starters moeilijker is geworden om een huis te kopen Door Nu.nl/Tamara Awwad
  2. Amsterdam komt met 'toplijst' van culturele instellingen Door ANP
  3. Dekker lijkt steun te krijgen voor strengere mediawet Door Nu.nl/ANP
  4. Tunesisch National Dialogue Quartet wint Nobelprijs voor de Vrede Door Nu.nl

1 Bericht met naam auteur
Omdat de naam van de auteur genoemd wordt, komt deze aan het begin van de bronvermelding, in de tekst en in de bronnenlijst:

Tekst

(Awwad, 2015)

Bronnenlijst

Awwad, T. (2015, 8 oktober). Waarom het voor starters moeilijker is geworden om een huis te kopen. NU.nl. Geraadpleegd op 9 oktober 2015, van http://www.nu.nl/economie-achtergrond/4140608/waarom-starters-moeilijker-geworden-huis-kopen.html


2 Bericht met naam organisatie
Het ANP is een organisatie en wordt in de bronvermelding genoemd omdat een persoonsnaam ontbreekt. ANP staat voor Algemeen Nederlands Persbureau maar omdat het persbureau deze afkorting ook hanteert hoeft de hele naam niet genoemd te worden:

Tekst

(ANP, 2015)

Bronnenlijst

ANP. (2015, 8 oktober). Amsterdam komt met 'toplijst' van culturele instellingen. NU.nl. Geraadpleegd op 9 oktober 2015, van http://www.nu.nl/cultuur-overig/4141198/amsterdam-komt-met-toplijst-van-culturele-instellingen.html


3 Bericht met naam organisatie en NU.nl
In dit voorbeeld heeft NU.nl een bericht van het ANP overgenomen en bewerkt. Dit maakt NU.nl tot auteur, maar aangezien dit geen organisatie is* komt de titel van de webpagina aan het begin in de bronvermelding te staan. De titel wordt ook in de tekst genoemd, bij voorkeur ingekort bij lange titels. In de tekst wordt overigens nooit de link genoemd:

Tekst

(Dekker lijkt steun te krijgen, 2015)

Bronnenlijst

Dekker lijkt steun te krijgen voor strengere mediawet. (2015, 9 oktober). NU.nl. Geraadpleegd op 9 oktober 2015, van http://www.nu.nl/politiek/4141753/dekker-lijkt-steun-krijgen-strengere-mediawet.html


4 Bericht met NU.nl als auteur
Zoals in het derde voorbeeld als is aangegeven wordt NU.nl niet als auteur genoemd. De titel van het artikel wordt in de tekst genoemd en aan het begin van de bronvermelding, voor de datum:

Tekst

(Tunesisch National Dialogue Quartet wint Nobelprijs, 2015)

Bronnenlijst

Tunesisch National Dialogue Quartet wint Nobelprijs voor de Vrede(2015, 9 oktober). NU.nl. Geraadpleegd op 9 oktober 2015, van http://www.nu.nl/buitenland/4141877/tunesisch-national-dialogue-quartet-wint-nobelprijs-vrede.html


In het algemeen geldt voor nieuwswebsites: kijk eerst of er een auteur genoemd wordt, noem bij het ontbreken van een auteur de organisatie en bij het ontbreken van een organisatie of twijfel de naam van het artikel in de tekst en aan het begin van de bronvermelding.

* Voor de zekerheid is navraag gedaan over de status van NU.nl, maar de telefoon werd niet opgenomen en een e-mail werd niet beantwoord. NU.nl staat ook niet in het register van de Kamer van Koophandel.
  
Deze pagina is op 23 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

29 september 2015

“APA: Citeren en parafraseren” nu “APA: In de tekst”

Wie in de tekst naar een andere bron verwijst kan dat op twee manieren doen: 1) citeren, het letterlijk overnemen van een gedeelte uit een bron of 2) parafraseren, het in eigen woorden weergeven van informatie uit een bron.
Deze informatie stond tot voor kort op onze site in het menu als APA: Citeren en parafraseren. Omdat het niet voor iedereen direct duidelijk is dat citeren en parafraseren de manieren zijn om naar een andere bron te verwijzen in de tekst is de titel van deze pagina nu gewijzigd in APA: In de tekst.
De link naar deze pagina is ongewijzigd.

Hopelijk is met deze wijziging de informatie over verwijzingen in de tekst beter te vinden!
 

18 augustus 2015

Google en andere zoekmachines

Af en toe komt bij het Auteursrecht Informatiepunt de vraag hoe verwijs ik naar een zoekactie in Google? binnen.

Het antwoord is heel eenvoudig: noch in de tekst, noch in een bronnenlijst wordt Google genoemd om de eenvoudige reden dat de zoekmachine van Google geen bron is maar een manier om informatie te vinden. Alleen naar de gevonden en voor de tekst gebruikte informatie wordt verwezen. Dit geldt niet alleen voor Google maar ook voor andere zoekmachines, zoals Bing, online catalogi, zoals de Catalogus HAN Studiecentra of zoekmachines die databanken doorzoeken, zoals HANQuest.

Wie een literatuuronderzoek beschrijft kan uiteraard in de tekst vermelden welke zoekmachines gebruikt zijn bij het zoeken naar informatie maar deze gegevens worden niet in een bronnenlijst gezet.

Let bij het verwijzen naar via Google gevonden informatie op dat de juiste link gebruikt wordt en niet de link van de zoekactie zoals in onderstaand voorbeeld.
Fout

Hogeschool Utrecht. (2015). Bacheloropleiding Voltijd Creatieve Therapie: Studiegids 2014-2015. Geraadpleegd op 17 augustus 2015, van http://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web& cd=2&ved=0CCgQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.studiekeuze.hu.nl%2F~%2Fmeda%2FLLL%2FDocs%2FStudiegidsen%2FFMR%2F2014%2FCreatieve-Therapie-vt versie%25202%2C-d%2C0.pdf%3Fla%3Dnl&ei=oytoVZvHOsjwUsfJgbAC&usg=AFQ jCNHRskR1SjWAXgg9r_Jggd9V44nvwA&sig2=abv8NCDsA4UUEYunY9kYow&bvm=bv.94455598,d.d24 

Goed

Hogeschool Utrecht. (2015). Bacheloropleiding Voltijd Creatieve Therapie: Studiegids 2014-2015. Geraadpleegd op 17 augustus 2015, van http://www.studiekeuze.hu.nl/~/media/LLL/Docs/Studiegidsen/FMR/2014/Creatieve-Therapie-vt-versie%202,-d-,0.pdf?la=nl

Bij bovenstaand voorbeeld opent direct een pdf-bestand en is de link niet zichtbaar. De juiste link kan gevonden worden door bij Google niet op de titel te klikken maar op het naar beneden wijzende driehoekje in de regel daaronder en dan ‘In cache’ te kiezen. Het bestand wordt dan als webpagina geopend en bovenaan staat de juiste link.



Google biedt meer dan alleen een zoekmachine, zie de pagina Producten. Al eerder is een blogbericht gewijd aan Google Analytics, hier wordt wel naar verwezen in de tekst en in de bronnenlijst en dat geldt ook voor onder meer de online boeken op Google Books en kaarten en routebeschrijvingen op Google Maps.

Google Books
Naar een online boek op Google Books (of Google Boeken) verwijzen gaat op dezelfde wijze als naar een papieren boek, alleen worden naam en plaatsnaam van de uitgever vervangen door de raadpleegdatum en de link:
Papier

Halberstadt, J., & Seidell, J. (2014). Het voedsellabyrint: Een weg uit het doolhof van eetadviezen en -trends. Uitgeverij Atlas Contact.

Google Books

Halberstadt, J., & Seidell, J. (2014). Het voedsellabyrint: Een weg uit het doolhof van eetadviezen en -trends. Uitgeverij Atlas Contact. Geraadpleegd op 17 augustus 2015, van https://books.google.nl/books?id=NPOVBAAAQBAJ

Links naar Google Books zijn soms heel lang omdat de zoekactie hierin is meegenomen. De link kan ingekort worden (zie bovenstaand voorbeeld).

Google Maps
Eerder deze maand is op het APA Style Blog, het officiële blog van de American Psychological Association, een bericht geplaatst over het verwijzen naar Google Maps. Met deze online kaarten kan makkelijk een routebeschrijving worden samengesteld.
Er is geen auteur maar wel een organisatie, Google Inc. Bij namen van organisaties worden woorden die iets over de organisatiestructuur zeggen, zoals ‘Inc.’ en ‘B.V.’ weggelaten.
Google Maps geeft geen jaartal of datum, hier wordt dan ‘z.d.’ ingevuld.
Een duidelijke titel ontbreekt ook, daarom wordt aanbevolen tussen vierkante haakjes (niet cursief) een korte beschrijving te geven van de gekozen route, inclusief het transportmiddel. In dit voorbeeld is gekozen voor een route per trein van Arnhem naar Nijmegen.
De URL is behoorlijk lang: https://www.google.nl/maps/dir/Arnhem/Nijmegen/@51.8996209,5.6681859,11z/data=!4m13!4m12!1m5!1m1!1s0x47c7ba91ce9b2273:0x161c5ae0f973cad7!2m2!1d5.8987296!2d51.9851034!1m5!1m1!1s0x47c70867931be381:0xa48c71c89f257eac!2m2!1d5.8372264!2d51.8125626
De optie ‘Menu’, geheel linksboven geeft ook een korte URL:
https://goo.gl/maps/y5mfY


De verwijzing in de bronnenlijst wordt dan:

Google. (z.d.). [Google Maps routebeschrijving treinreis van Arnhem naar Nijmegen]. Geraadpleegd op 17 augustus 2015, van https://goo.gl/maps/y5mfY

Als de route meerdere landen betreft kunnen ook de namen van de landen worden toegevoegd.

Deze pagina is op 5 oktober 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

01 juli 2015

Links: Ja of nee? [3] - Onderstrepen of niet?

Wanneer verwezen wordt naar een internetbron wordt ook de complete URL vermeld of, indien beschikbaar, de DOI (voor uitleg zie: Links ja of nee? [2] – DOI).

Hoe moet een link worden weergegeven? Het webadres staat altijd aan het einde van een verwijzing in een bronnenlijst, nooit in de tekst - tenzij de auteur de link apart noemt, maar dus niet als bronvermelding.
De URL wordt helemaal genoemd, inclusief http:// of https://. Tip: kopieer en plak de link naar de bronvermelding, dan kan er ook geen typefout in de verwijzing gemaakt worden. Let hierbij wel op dat het lettertype en de lettergrootte overeenkomen met de rest van de bronnenlijst.

In dit voorbeeld wordt verwezen naar de online column van Roos Vonk over het verschil tussen vaders en moeders in het arbeidsproces.
In de tekst:
Goed
“Vrouwen op de werkvloer worden benadeeld wanneer ze moeder worden” (Vonk, 2015). 
Fout
“Vrouwen op de werkvloer worden benadeeld wanneer ze moeder worden” (http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/32713_vrouwen_benadeeld_bij_moederschap_mannen_worden_beloond_bij_vaderschap/).
In de bronnenlijst:
Goed

Vonk, R. (2015, 20 juni). Werkende vrouwen benadeeld bij moederschap, werkende mannen worden beloond bij vaderschap. Joop. Geraadpleegd op 1 juli 2015, van http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/32713_vrouwen_benadeeld_bij_moederschap_mannen_worden_beloond_bij_vaderschap/ 

Fout

Vonk, R. (2015, 20 juni). Werkende vrouwen benadeeld bij moederschap, werkende mannen worden beloond bij vaderschap. Joop. Geraadpleegd op 1 juli 2015, van www.joop.nl

In bovenstaande voorbeelden zijn de links gekleurd en gelinkt aan de pagina, dit gebeurt automatisch. Als er met de muis overheen gegaan wordt verandert de kleur en wordt de link onderstreept. Ook in programma’s als Word en PowerPoint worden links vanzelf blauw gekleurd en tevens onderstreept en na een keer aanklikken wordt de kleur in de meeste gevallen paars.
In de diverse voorbeelden die vanaf pagina 317 in de Publication manual of the American Psychological Association worden gegeven staan alle voorbeelden niet onderstreept. Via het officiële APA Style Blog kwamen verschillende vragen hierover:
  • Mogen onderstreepte/gelinkte webadressen ook?
  • Is een webadres in een andere kleur niet duidelijker?
  • Maakt een gelinkt adres het voor de lezer niet makkelijker de gebruikte bron terug te vinden?

Papier of digitaal

In de blogberichten van 15 december 2011 en 21 april 2015 van het APA Style Blog wordt geadviseerd links niet te linken (en dus ook niet te onderstrepen) als de tekst alleen op papier zal verschijnen. Wanneer de links automatisch blauw kleuren en/of linken naar het internet kunnen deze worden aangepast door de links te markeren, vervolgens de kleur op zwart zetten en de optie onderstrepen uit te zetten.

Voor documenten die digitaal worden gepubliceerd kunnen de links blijven staan, dat wordt zelfs geadviseerd en gebeurt ook bij de online tijdschriften die de American Psychological Association (APA) zelf uitgeeft.
Wie dat mooier vindt kan de streep onder de link weghalen en/of de kleur aanpassen. Bedenk wat voor de lezer het meest duidelijk is of het meest overzichtelijk is. Zorg er in ieder geval voor dat de opmaak - uitlijning, lettertype, lettergrootte - in de gehele bronnenlijst dezelfde is.
 
Deze pagina is op 23 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

05 juni 2015

Achternamen

De APA richtlijnen komen uit de Verenigde Staten, om precies te zijn uit Washington waar de American Psychological Association gevestigd is. Er bestaat geen officiële Nederlandse vertaling van Publication manual of the American Psychological Association, daarom leggen wij de belangrijkste regels uit op de website van de Studiecentra HAN en in De APA-richtlijnen uitgelegd.

Niet iedere richtlijn laat zich één op één vertalen van het Engels naar het Nederlands. Een goed voorbeeld hiervan zijn de verwijzingen naar achternamen. In het Nederlands worden tussenvoegsels gebruikt en geschreven met een kleine letter, denk aan namen als ‘de Vries’, of ‘van der Berg’.

In het Engels (en ook in het Vlaams) worden deze tussenvoegsels met een hoofdletter geschreven als het om een Amerikaanse of Engelse auteur gaat, zodat er een achternaam ontstaat met meerdere woorden: ‘De Vries’ en ‘Van Der Berg’.

In de alfabetische bronnenlijst komen deze namen daarom bij de D (De Vries) en de V (Van Der Berg, Van Gogh) te staan en in de verwijzing in de tekst wordt de hele achternaam genoemd.

In het Nederlands is dit niet logisch: ‘de Vries’ staat bij de V, ‘van der Berg’ bij de B en ‘van Gogh’ bij de G in de bronnenlijst. Als er in een tekst naar verwezen wordt moet voor de lezer duidelijk zijn dat er bij de letter V, B of G gekeken moet worden. Om die reden wordt door APA aanbevolen de tussenvoegsels in de tekst met een hoofdletter te noemen, dus ‘De Vries’ en ‘Van der Berg’.

Volgens de Nederlandse spelling wordt het tussenvoegsel met een hoofdletter geschreven als de naam in een lopende zin wordt gebruikt, bijvoorbeeld:
‘Volgens De Vries’ of ‘Volgens Van der Berg’, maar de Amerikaanse richtlijn geeft dan aan dat het tussenvoegsel met een kleine letter moet worden geschreven: ‘Volgens de Vries’ of ‘Volgens van der Berg’.

Binnen en buiten onze school en binnen de Werkgroep APA zijn eindeloze discussies geweest over de plaats van de tussenvoegsel in zowel de tekst als in een bronnenlijst. Het uiteindelijke advies van de werkgroep APA, zoals beschreven in De APA-richtlijnen uitgelegd, leg ik uit aan de hand van twee namen met een tussenvoegsel:

Martin Van Buren (1782-1862)
, 8ste president van de Verenigde Staten
Vincent van Gogh (1853-1890), Nederlands schilder

Van beide namen zijn postuum publicaties verschenen. Wie een Engelse tekst zou schrijven en deze bronnen wil parafraseren doet dat in de tekst als volgt:
… according to Van Buren (1867/2010) …
… according to van Gogh (2015) …

In de bronnenlijst wordt de vermelding (van Gogh bij de G, Van Buren bij de V):

van Gogh, V. (2015). Een leven in brieven: 1853-1890 (15th ed.). Meulenhoff Boekerij.

Van Buren, M. (2010). Inquiry into the origin and course of political parties in the United States. Nabu Press. (Original work published 1867) 


Hoe verwijs je naar deze publicaties wanneer je een Nederlandse tekst schrijft? In het voorbeeld van Martin Van Buren verandert er niets. Hoewel hij van Nederlandse afkomst is, is hij altijd Amerikaan geweest en wordt zijn naam als Martin Van Buren geschreven, nooit Martin van Buren.
Bij Vincent van Gogh is dat anders. Het woord ‘van’ is een tussenvoegsel, de naam van de schilder wordt in het Nederlands gealfabetiseerd bij de letter G, maar volgens de Nederlandse spelling wordt het tussenvoegsel met een hoofdletter geschreven. De verwijzing naar beide publicaties in een tekst wordt dan:
Volgens Van Buren (1867/2010) … 
Volgens Van Gogh (2015) …

Het moet voor de lezer duidelijk zijn waar de publicatie van Vincent van Gogh terug te vinden is in de bronnenlijst. Om daar geen verwarring over te laten bestaan komt deze publicatie bij de V (van Van Gogh) te staan:

Van Buren, M. (2010). Inquiry into the origin and course of political parties in the United States. Nabu Press. (Origineel werk gepubliceerd in 1867) 

Van Gogh, V. (2015). Een leven in brieven: 1853-1890 (15e druk). Meulenhoff Boekerij. 


Hierbij wil ik nogmaals benadrukken dat dit het advies is van de Werkgroep APA. Wie van mening is dat voor een Nederlandse tekst beter de Amerikaanse richtlijnen gebruikt kunnen worden mag dat uiteraard doen – bedenk dat het voor de lezer duidelijk moet zijn naar welke bron verwezen wordt.

Zie ook De APA-richtlijnen uitgelegd: Wijzigingen 2017-2018.
Zie ook Achternamen [2]: Wat is het verschil tussen Simone de Beauvoir en Ludwig van Beethoven?
 

Deze pagina is op 23 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

22 mei 2015

Zelfde site, verschillende pagina’s

Voor een onderzoek wordt soms verwezen naar meerdere pagina’s van dezelfde website, bijvoorbeeld van een organisatie of een overheidsinstantie. Is het voldoende om een website met verschillende pagina’s eenmaal te noemen in een bronnenlijst?

Dit ligt eraan hoe er in de tekst naar verwezen wordt.
Een voorbeeld: in een tekst over onderwijs in Nederland staat de zin "voor dit onderzoek is onder meer gekeken naar de informatie die gegeven wordt op de website van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap".
In dit geval wordt in algemene zin verwezen naar de site van het ministerie. Bronvermelding, zowel in de tekst als in een bronnenlijst, is dan niet nodig. Wie dat zou willen mag eventueel het webadres in de tekst noemen (in dit geval https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap) maar bedenk of dit van toegevoegde waarde voor de lezer is.

Wanneer naar een pagina op deze site verwezen wordt is bronvermelding, in de tekst en in de bronnenlijst, wel nodig. Dit moet voor iedere pagina apart, het is dus goed mogelijk dat in de bronnenlijst dezelfde site (met verschillende links) meer dan eens genoemd wordt.

Website Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap


Stel, in de tekst wordt achtereenvolgens verwezen naar de pagina met het organogram en de begroting. Beide pagina’s worden dan in de bronnenlijst genoemd:

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (z.d.-a). Begroting en jaarverslag OCW. Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 23 november 2021, van https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap/organisatie/begroting-en-jaarverslag

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (z.d.-b). Organogram ministerie van OCW. Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 23 november 2021, van https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap/organisatie/organogram

Beide pagina’s vermelden geen jaartal, daarom wordt “z.d.” (= zonder datum) genoteerd. In bovenstaand voorbeeld zijn een ‘a’ en een ‘b’ toegevoegd zodat in de tekst onderscheid gemaakt kan worden:
(Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, z.d.-a)
(Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, z.d.-b)

Als naar beide webpagina's tegelijk wordt verwezen wordt de organisatie één keer vermeld:

(Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, z.d.-a, z.d.-b) 

Wanneer publicaties dezelfde auteur(s) en jaartallen hebben wordt ook aan het jaartal ‘a’, ‘b’, etc. toegevoegd, bijvoorbeeld: (Jansen, 2015a) en (Jansen, 2015b). De publicatie waarvan de titel als eerste in een alfabetische opsomming genoemd wordt krijgt de toevoeging ‘a’, dit hoeft niet de publicatie te zijn die als eerste in de tekst genoemd wordt.

Deze pagina is op 24 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

22 april 2015

Afbeelding op omslag

Eindelijk, het verslag is klaar, alle bronvermeldingen kloppen en omdat het oog ook wat wil zet je een mooie foto op de voorkant. Moet je naar een afbeelding op de omslag van je verslag verwijzen, en zo ja, hoe? Dit hangt af van de herkomst van de afbeelding.

Eigen afbeelding
Wanneer je zelf een foto, schilderij, tekening of een andere afbeelding hebt gemaakt geldt hiervoor hetzelfde als voor de tekst: het is eigen werk en hier hoeft geen aparte verwijzing voor te worden opgenomen. Om de lezer de herkomst van de zelfgemaakte foto duidelijk te maken kan onderaan de bronnenlijst “Alle overige afbeeldingen eigen werk” of een vergelijkbare tekst worden opgenomen maar dat is niet verplicht.

Ontvangen afbeelding
De afbeelding op het omslag kan gemaakt zijn door een studiegenoot, familielid of collega. Het zou ook kunnen dat de instelling waar stage is gelopen of onderzoek is gedaan een foto ter beschikking stelt. Ook voor deze afbeeldingen geldt dat er geen aparte verwijzing wordt opgenomen in de bronnenlijst. Het is uiteraard wel toegestaan om, bijvoorbeeld in een dankwoord, de maker of eigenaar van de afbeelding te bedanken voor het ter beschikking stellen.
Wanneer een instelling toestemming heeft gegeven voor het gebruik van het logo is een aparte verwijzing ook niet nodig.
Voor het gebruik van het logo van de HAN University of Applied Sciences, zie het blogbericht APAstaartje: Logo.

Afbeelding van internet

De keuze aan foto’s op het internet is eindeloos en steeds vaker in hoge resolutie, grote kans dat er een mooie afbeelding tussen zit die als omslagillustratie kan dienen. Omdat het om een gepubliceerde foto gaat moet hier wel naar verwezen worden. De vermelding in een bronnenlijst is vrijwel gelijk aan de vermelding van een internetbron:

Auteur, A. (jaar, dag maand). Titel van webpagina [Foto]. Naam website. Geraadpleegd op dag maand jaar, van http://xxxx

De toevoeging [Foto] is niet verplicht maar maakt voor de lezer duidelijk dat naar de afbeelding wordt verwezen en niet naar de tekst.

Herrmann, 2013. CC BY-NC-ND 2.0.

Stel, je vindt op de fotodienst Flickr een mooie foto van een boom. De verwijzing in de bronnenlijst wordt dan:

Herrmann, R. (2013, 2 november). Ciha Fen tree [Foto]. Flickr. Geraadpleegd op 22 april 2015, van https://www.flickr.com/photos/yoorock/10790884613/

Omdat er in het verslag niet naar de foto verwezen wordt kan onder de foto de korte verwijzing 'Hermann, 2013' worden opgenomen. Wie dat niet zo mooi vindt staan op de omslag kan, bijvoorbeeld op de eerstvolgende pagina, verwijzen door 'Omslagfoto: Herrmann, 2013' te noteren.

De fotograaf van bovenstaande foto heeft op zijn Flickr-pagina met een CC-licentie duidelijk aangegeven dat de foto mag worden hergebruikt maar wel met bronvermelding, niet voor commerciële doeleinden en de foto mag niet worden verspreid als deze bewerkt is. Ik mag deze foto dus hergebruiken voor dit voorbeeld als ik me aan de voorwaarden houd.

Let op: De CC-licentie vereist dat behalve de naam van de maker ook de link wordt opgenomen die verwijst naar uitleg over hergebruik. In elektronische vorm kan dat met een ingebouwde link, in andere gevallen wordt de hele URL uitgeschreven, in dit geval https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0/.
In bovenstaand voorbeeld wordt de vermelding voor een elektronisch document dan:
Omslagfoto: Herrmann, 2013. CC BY-NC-ND 2.0.
En voor een document op papier:
Omslagfoto: Herrmann, 2013. CC BY-NC-ND 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0
Zie ook Creative Commons Nederland, scroll naar 'Mag ik dit werk gebruiken?'.
 
Vermeld, wanneer er geen CC-licentie is, het copyright (auteursrecht):
Omslagfoto: Herrmann, 2013. Copyright 2013, Rich Herrmann.
In dit voorbeeld is de maker van de foto ook de auteursrechthebbende maar dat is niet altijd het geval. Het copyright wordt meestal onderaan de webpagina vermeld. Als er geen gegevens over het copyright worden genoemd, noteer dan:
Omslagfoto: Herrmann, 2013. Copyright z.d., onbekend.
Noteer bij afbeeldingen waarvan het auteursrecht is verlopen of opgeheven 'In het publieke domein'.

Wanneer een afbeelding alleen als illustratie wordt gebruikt – de foto is geen aanvulling op de tekst – is het zeer raadzaam om vooraf de voorwaarden voor hergebruik te lezen. Wanneer het verslag wordt gepubliceerd, bijvoorbeeld op de HBO Kennisbank, geldt dat als opnieuw openbaar maken van de foto en is het van belang dat de eigenaar van de foto hier akkoord mee is. Steeds vaker geven fotografen op hun site aan of en hoe afbeeldingen mogen worden hergebruikt en is toestemming vragen niet nodig.

Op de website van het Auteursrecht Informatiepunt staan enkele fotodatabanken waarvan de afbeeldingen onder voorwaarden mogen worden hergebruikt, soms zelfs rechtenvrij.
Zie de website Webwijzer.nl voor het zoeken naar rechtenvrije foto's van Google.

 
Deze pagina is op 7 augustus 2017 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met De APA-richtlijnen uitgelegd, en aangevuld op 6 februari 2018, 11 februari 2020, 7 november 2021 en 10 mei 2022.
 

11 maart 2015

Google Analytics

Waar zouden we zijn zonder Google en Google Scholar voor het vinden van informatie? Google is niet meer weg te denken en googelen is niet alleen een werkwoord geworden maar ook een vaardigheid op zich. Bij informatie gevonden via Google wordt alleen naar de gevonden website verwezen en niet naar de zoekmachine. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de Catalogus Studiecentra HAN en HANQuest, al kunnen deze zoekmachines wel genoemd worden in een tekst bij een toelichting over het literatuuronderzoek, eventueel zelfs met link, maar niet in een bronnenlijst.

Google is meer dan alleen een zoekmachine en biedt ook andere diensten aan, bijvoorbeeld Google Analytics. Hiermee kunnen gegevens over bezoekers van een website worden verzameld en, de naam zegt het al, worden geanalyseerd. Deze gegevens vormen een nieuwe website en daar wordt wel naar verwezen in de tekst en in de bronnenlijst. De verwijzing is vrijwel gelijk aan de verwijzing naar een website:

Auteur, A., & Auteur, B. (Jaar). Titel van het rapport. Google Analytics. Geraadpleegd op dag maand jaar, van http://www.google.com/analytics/xxxx

In de tekst worden alleen auteur(s) en jaartal genoemd. Als er geen auteur is wordt de naam van het bedrijf of de organisatie genoemd.

Met dank aan een van APA Style experts van APA Style Blog die ons deze informatie mailde.
  
Deze pagina is op 23 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

18 februari 2015

Tabellen en figuren

De uitkomsten van een onderzoek komen vaak beter tot hun recht in een tabel of een figuur dan in een tekst, maar hoe moet een tabel of een figuur volgens APA worden opgemaakt?
In alle gevallen geldt dat de afbeelding een beschrijving van de inhoud en een nummer krijgt (Tabel 1, Figuur 2, etc.) zodat er in de tekst naar verwezen kan worden. Onderstaande voorbeelden zijn gemaakt naar aanleiding van de bezoekerscijfers van de vijf meest geraadpleegde pagina’s over bronvermelding volgens APA op de website van de Studiecentra HAN.

Tabel
Een tabel bevat altijd drie onderdelen:
  1. Nummer en beschrijving: het nummer van de tabel en een titel of korte beschrijving, cursief geplaatst 
  2. Kolom- en rijopschriften
  3. Cellen met gegevens
Eventueel kan onder de tabel een extra toelichting worden gegeven, bijvoorbeeld de herkomst van de gegevens. De toelichting wordt voorafgegaan door het woord Opmerking, altijd cursief. Deze tekst kan in een kleiner lettertype geplaatst worden.
Een tabel heeft alleen horizontale lijnen, boven en onder de kolomaanduidingen en onder de laatste rij. Verticale lijnen zijn toegestaan als de tabel daarmee overzichtelijker wordt.

Voorbeeld van een tabel

De inhoud en opmaak van een tabel kan variëren, bedenk dat de lezer in een opslag moet kunnen zien waar de tabel over gaat en dat de tabel ook zonder de tekst begrijpelijk moet zijn. De plaats van de tabel in de tekst is afhankelijk van de inhoud van de tekst, verdeel deze niet over twee pagina’s.
Bij de verwijzing in de tekst wordt een hoofdletter gebruikt: zie Tabel 1, Tabel 2 laat zien ..., etc. Gebruik niet 'op onderstaande tabel'.

Figuur
Behalve in een tabel is het ook mogelijk onderzoeksgegevens te presenteren in een grafiek, staafdiagram of een ander figuur. Boven een figuur staan net als bij een tabel het nummer van de figuur en een titel of korte beschrijving, cursief geplaatst 
Onderstaande grafiek bevat dezelfde gegevens als de tabel. Het valt niet te zeggen of een tabel of figuur beter is, dat ligt aan de inhoud van de gepresenteerde gegevens. Beide afbeeldingen opnemen om te vergelijken kan uiteraard ook.
Net als bij een tabel kan eventueel onder de figuur een extra toelichting worden gegeven, bijvoorbeeld de herkomst van de gegevens. De toelichting wordt voorafgegaan door het woord Opmerking, altijd cursief. Deze tekst kan in een kleiner lettertype geplaatst worden.
Onderstaand figuur is gemaakt met Excel. Naar standaardprogramma’s als Excel hoeft niet in de tekst of bronnenlijst te worden verwezen.

Voorbeeld van een figuur

Bestaande afbeeldingen
Wanneer een bestaande afbeelding (tabel of figuur) wordt overgenomen, eventueel met aanpassingen, geldt dit als een citaat. Een afbeelding van een tabel hoeft niet bewerkt te worden zodat deze volgens de APA richtlijnen is opgemaakt. De afbeelding krijgt wel een nummer zodat er in de tekst naar verwezen kan worden. In de tekst staat alleen de verwijzing naar de tabel of figuur en in de bronnenlijst wordt naar de gehele publicatie verwezen. Onder de afbeelding wordt bij Opmerking. een toelichting over de herkomst geplaatst, tevens kan worden aangegeven of de tabel of figuur is aangepast:
Tekst
... zie Figuur 1 ...
Boven afbeelding 
Figuur 1

Kernactiviteiten van praktijkonderzoek

Onder afbeelding 
Opmerking. Overgenomen (of: Aangepast overgenomen) uit Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn (p. 31) door C. van der Donk en B. van Lanen, 2019, Uitgeverij Coutinho. Copyright 2011/2019, Uitgeverij Coutinho bv.

Bronnenlijst

Van der Donk, C., & Van Lanen, B. (2019). Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn (3e herziene druk). Uitgeverij Coutinho.

In Publication Manual of the American Psychological Association (§ 7.7, pp. 198-199) staat dat bij overname van een bestaande tabel of figuur ook de eigenaar van het auteursrecht (copyright) wordt genoemd.
Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat de tabel door de auteur gemaakt is of door de auteur uit een andere publicatie is overgenomen. In Praktijkgericht Onderzoek in Zorg en Welzijn staat bijvoorbeeld op pagina 39 een afbeelding gebaseerd op een figuur uit het boek Experiential Learning van David A. Kolb, uitgegeven in 1984. In dat geval wordt de verwijzing:
Tekst 
... zie Figuur 2 ...
Boven afbeelding 
Figuur 2

De leercyclus van Kolb

Onder afbeelding 
Opmerking. Overgenomen (of: Aangepast overgenomen) uit Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn (p. 39) door C. van der Donk en B. van Lanen, 2019, Uitgeverij Coutinho. Copyright 1984, David A. Kolb.
Bronnenlijst

Van der Donk, C., & Van Lanen, B. (2019). Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn (3e herziene druk). Uitgeverij Coutinho.

Houdt er rekening mee dat er soms toestemming moet worden gevraagd voor overname van een afbeelding, bijvoorbeeld bij een afstudeeropdracht die in de HBO Kennisbank wordt geplaatst. 

 Zie ook:
 
Deze pagina is op 6 september 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van De APA-richtlijnen uitgelegd..
 

06 januari 2015

Vertalingen

Wie op zoek gaat naar wetenschappelijke literatuur zal zeker informatie vinden in een andere taal of naar het Nederlands vertaalde informatie. APA geeft in beide gevallen richtlijnen.

Moet een citaat in een andere taal vertaald worden en hoe moet dit in de tekst en in een bronnenlijst worden aangegeven? De inhoud van de tekst moet voor de lezer duidelijk zijn, bedenk dus eerst of het nodig is om een citaat te vertalen. In Nederland is Engels een gangbare taal en hoeft niet vertaald te worden, tenzij er veel vaktermen in het citaat voorkomen.
Voor alle andere talen wordt aangeraden het citaat te vertalen. Er is dan sprake van een parafrase – het weergeven in eigen woorden – en dan worden de APA richtlijnen voor parafraseren gehanteerd. Er hoeft niet te worden aangegeven dat het om een eigen vertaling gaat.
In onderstaand voorbeeld van een tijdschriftartikel, overgenomen van het APA Style Blog, wordt eerst het originele citaat getoond, daarna de vertaling (parafrase):
Originele citaat
“Les femmes dans des activités masculines adoptaient des stéréotypes masculins” (Doutre, 2014, p. 332).
Vertaling
Vrouwen in mannenberoepen hebben mannelijke stereotypen overgenomen (Doutre, 2014, p. 332).
In de bronnenlijst wordt het originele werk genoemd. APA raadt aan om ook de titel te vertalen, deze wordt tussen vierkante haakjes gezet en niet cursief:

Doutre, É. (2014). Mixité de genre et de métiers: Conséquences identitaires et relations de travail [Samengaan van gender en beroep: Consequenties voor identiteit en relaties op de werkvloer]. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne des Sciences du Comportement, 46(3), 327-336. https://doi.org/10.1037/a0036218

Geef, wanneer er verwezen wordt naar een Nederlandstalige publicatie in een tekst gericht op Engelstalige lezers, een Engelse vertaling tussen vierkante haakjes.

Beroemde citaten als “I have a dream” van Martin Luther King of “Ich bin ein Berliner” van John F. Kennedy worden niet vertaald.


Hoe moet verwezen worden naar een publicatie die vertaald is? Wanneer een tekst oorspronkelijk in een andere taal is gepubliceerd wordt zowel in de tekst als in de bronnenlijst de oorspronkelijke auteur genoemd en de vertaler alleen in de bronnenlijst. De originele titel wordt niet genoemd. Wie bijvoorbeeld verwijst naar Harry Potter en de relieken van de dood, het laatste boek van Harry Potter zet in de tekst:
(Rowling, 2007)
De originele titel van het boek, Harry Potter and the deathly hallows, wordt niet vermeld. De vertaler, Wiebe Buddingh’, wordt wel genoemd:

Rowling, J. K. (2007). Harry Potter en de relieken van de dood (W. Buddingh', Vert.). De Harmonie.

Het is uiteraard toegestaan om de originele titel en/of de vertaler in de tekst te noemen wie dat graag zou willen, bijvoorbeeld als de tekst gaat over de vertaling van het boek.
Bij werken die meerdere keren vertaald zijn, met name titels uit de klassieke literatuur, wordt indien bekend het originele jaar van publicatie toegevoegd:

Shakespeare, W. (2014). Lang leve de liefde (J. Nieborg, Vert.). Uitgeverij Grobein. (Origineel werk gepubliceerd in 1598)

Omdat Shakespeare uiteraard niet in het jaar 2014 heeft gepubliceerd worden beide jaartallen in de tekst genoemd:
(Shakespeare, 1598/2014)

Wanneer de publicatie een tweede of latere druk is komt dit achter de vertaler te staan:

Christie, A. (1993). Eindeloze nacht (A. L. Spoorenberg, Vert.; 5e druk). Uitgeverij Luitingh-Sijthof.


Deze pagina is op 18 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd
.